Muziekinstrumentenmusea als bron en hulpmiddel in het eigentijdse debat
Sinds 2021 werkt Fañch Thoraval (MIM-KMKG / INCAL-UCLouvain) aan het MaHiOn-project. Op basis van de collecties van het voormalige Musée Instrumental van het Koninklijk Conservatorium in Brussel onderzoekt dit project de processen van verwerving, circulatie en interpretatie van niet-Europese instrumenten tijdens de lange negentiende eeuw.
De opbouw van deze collecties was afhankelijk van een groot aantal actoren (bouwers, tussenpersonen, verzamelaars), wier status, belangen, muzikale culturen en denkwijzen sterk uiteenliepen. Hierdoor werden de selectie, de identificatie en soms zelfs de...
Sinds 2021 werkt Fañch Thoraval (MIM-KMKG / INCAL-UCLouvain) aan het MaHiOn-project. Op basis van de collecties van het voormalige Musée Instrumental van het Koninklijk Conservatorium in Brussel onderzoekt dit project de processen van verwerving, circulatie en interpretatie van niet-Europese instrumenten tijdens de lange negentiende eeuw.
De opbouw van deze collecties was afhankelijk van een groot aantal actoren (bouwers, tussenpersonen, verzamelaars), wier status, belangen, muzikale culturen en denkwijzen sterk uiteenliepen. Hierdoor werden de selectie, de identificatie en soms zelfs de constructie van instrumenten vaak bepaald door factoren die losstonden van hun oorspronkelijke context. Bovendien berustte de interpretatie van deze instrumenten dikwijls op fragmentarische en indirect overgeleverde informatie, op historisch bepaalde wereldbeelden, wetenschappelijke ambities of exotische voorstellingen.
Door de studie van muziekinstrumenten die in de 19e eeuw naar Europa werden gebracht, wil het MaHiOn-project niet alleen muzikale tradities documenteren die ingrijpende transformaties hebben ondergaan of zelfs zijn verdwenen. Door archiefonderzoek te combineren met organologie en musicologie wordt het mogelijk een geschiedenis van internationale relaties te schetsen, waarin muzikale kennis tot stand kwam in een krachtveld van commerciële, diplomatieke, ideologische en wetenschappelijke factoren.
De belangrijkste resultaten van het project tot nu toe zijn:
- de herwaardering van Mahillons instrumentenclassificatie (1877) en de relatie met Indiase tradities en akoestiek;
- de ontdekking van een unieke ‘wereldwijde’ fonografische collectie (1899), ontstaan in dezelfde periode als de grote geluidsarchiefprojecten in Parijs en Wenen, maar tot op heden verborgen gebleven;
- de identificatie van instrumenten verzameld tijdens de Mission de Chine (1843-1845), die na de terugkeer in 1846 van de Franse handelsagenten spoorloos waren verdwenen;
- de reconstructie van het Musée des échanges (vanaf 1886), een onofficiële collectie die was bedoeld om instrumenten met andere musea uit te wisselen.
